అటూ ఇటూ కాని భారత సమాజం ఇప్పుడు ఇండియాకి వద్దాం. భారత దేశంలో కూడా సమాజం పైన చెప్పినట్లుగా క్రమానుగత పరిణామం జరిగిందా అన్నది పరిశీలించవలసిన ప్రధానాంశం. అభివృద్ధి చెందిన దేశాలకు మల్లే ఇండియాలో కూడా సమాజం తన సహజ రీతిలో అభివృద్ధి చెందనిస్తే, పరిణామం జరగనిస్తే ఇప్పుడు ఉన్నట్లుగా ఇండియా ఉండేది కాదు. అభివృద్ధి చెందిన దేశాల్లో చోటు చేసుకోని పరిణామం ఇండియా లాంటి అనేక మూడో ప్రపంచ దేశాల్లో చోటు చేసుకుంది. అదే బ్రిటిష్…
ఇపుడు మళ్ళీ వ్యవసాయ సమాజం, పారిశ్రామిక సమాజంగా పరిణామం చెందే విషయానికి వద్దాం. పశ్చిమ దేశాల్లో లేదా పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్ధ అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో వ్యవసాయ సమాజం స్ధానంలోకి పరిశ్రమల సమాజం ఎలా వచ్చింది? ఉన్నట్లుండి హఠాత్తుగా వ్యవసాయం అదృశ్యం అయిపోయి పరిశ్రమలు వచ్చేశాయా? భూస్వాములు, ధనిక రైతులు హఠాత్తుగా పెట్టుబడిదారులుగా మారిపోయి, రైతులు-కూలీలేమో కార్మికులుగా మారిపోయారా? సమాధానం దొరకని సాధారణ తాత్విక ప్రశ్నలు కొన్ని మనకు అప్పుడప్పుడు ఎదురవుతు ఉంటాయి. కోడి ముందా, గుడ్డు ముందా?…
(21వ భాగం తరువాత………….) భారత వ్యవసాయంలో పెట్టుబడిదారీ మార్పులపై ఒక నోట్ – పార్ట్ 22 – చాప్టర్ VII – ఎక్కడ నిలబడి ఉన్నాం? భారత వ్యవసాయానికి సంబంధించి ఈ లక్షణాలను పరిశీలించిన దరిమిలా మనం ఎక్కడ నిలబడి ఉన్నట్లు? అంబికా ఘోష్ పేర్కొన్నట్లుగా “ఈ స్వయం పోషక రైతాంగ వ్యవసాయం విచ్ఛిన్నం ఫలితంగా ఏర్పడ్డ స్ధూల ప్రభావం ఏమిటంటే రైతాంగ ఆర్ధిక వ్యవస్ధ చిన్నాభిన్నం కావటం; భూస్వామ్య విధానం లేదా ధనిక రైతాంగ ఆర్ధిక…
(20వ భాగం తరువాత…………..) భారత వ్యవసాయంలో పెట్టుబడిదారీ విధానంపై ఒక నోట్ – పార్ట్ 21 – పెట్టుబడిదారీ పూర్వ సంబంధాలలో అధిక వడ్డీ గురించి చర్చిస్తూ కారల్ మార్క్స్ ఇలా చెప్పారు: “తన బాధితుడి నుండి అదనపు శ్రమను పిండుకోవడంతో సంతృప్తి చెందని అధిక వడ్డీదారుడు (usurer) అతని శ్రమ పరిస్ధితులనూ, భూమి,ఇల్లు మొ.న సాధనాలనూ కూడా క్రమ క్రమంగా స్వాధీనం చేసుకుంటాడు. ఆ విధంగా అతనిని స్వాయత్తం చేసుకునే కృషిలో నిరంతరాయంగా నిమగ్నమై ఉంటాడు.…
(19వ భాగం తరువాత….) భారత వ్యవసాయ రంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ -పార్ట్ 20 D) భారత వ్యవసాయంలో వర్తక పెట్టుబడి, అధిక వడ్డీ సరుకుల ఉత్పత్తి, వర్తక పెట్టుబడుల నుండి పెట్టుబడిదారీ ఉత్పత్తి, పారిశ్రామిక పెట్టుబడిలోకి జరిగే మార్పు సంక్లిష్టమైనది, సుదీర్ఘమైనది. ఇది అభివృద్ధి చెందిన దేశాల లోణూ, తక్కువ అబివృద్ధి చెందిన దేశాల లోనూ భిన్నమైన రూపాలు ధరిస్తుంది. వర్తక పెట్టుబడి వలయం (circuit)నిర్మాణాత్మకంగా సాధారణ పెట్టుబడి వలయంతో పోల్చితే ఒకటిగానే ఉంటుంది. తేడా…
(C) పెట్టుబడిదారీ రైతు కోసం అన్వేషణ “వ్యవసాయంలో పెట్టుబడిదారీ ఉత్పత్తి విధానానికి పెట్టుబడిదారీ రైతు ప్రధానమైన, ఖచ్చితమైన సంకేతం” (Ranjit Sau: On the Essence and Manifestation of Capitalism in Indian Agriculture –Mode of Production Debate, edited by Utsa Patnaik– P-116) పై పుస్తకంలో అశోక్ రుద్ర తన వ్యాసంలో పెట్టుబడిదారీ రైతుకు కొన్ని ప్రమాణాలను పేర్కొన్నారు. (Ibid, P-27) (1) పెట్టుబడిదారీ రైతు తన భూమిని లీజుకి ఇవ్వడం…
భారత వ్యవసాయ రంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ -పార్ట్ 18 (After 17th part…..) B) వ్యవసాయ కౌలు 59వ రౌండ్ ఎన్‌ఎస్‌ఎస్ (నేషనల్ శాంపిల్ సర్వే) సర్వే ప్రకారం భారత వ్యవసాయంలో అమలులో ఉన్న వివిధ కౌలు నిబంధనలు ఇవీ: స్ధిర ధనం (Fixed Money) స్ధిర పంట ఉత్పత్తి (Fixed Produce) పంట ఉత్పత్తిలో ఒక వాటా (Share of Produce) సర్వీస్ కాంట్రాక్టు (Under service contract సేవకుడు/ఉద్యోగికి అతని సేవలకు ప్రతిఫలంగా…
(16వ భాగం తరువాత……) – భారత వ్యవసాయ రంగంలో పెట్టుబడిదారీ విధానం : పార్ట్ –17 – వ్యవసాయరంగంలో మార్పులను మరింత వివరంగా అర్ధం చేసుకునేందుకు కింది అంశాలను చర్చిద్దాం. A) భారత వ్యవసాయం, భారత వ్యవసాయరంగం లలో ఉత్పత్తి సంబంధాలు, వేతన శ్రమ లెనిన్ ఇలా చెప్పారు, “పెట్టుబడి అన్నది ప్రజల మధ్య గల ఒక సంబంధం, పోలికలో ఉన్న కేటగిరీలు అభివృద్ధికి సంబంధించి ఉన్నత స్ధాయిలో ఉన్నా లేదా కింది స్ధాయిలో ఉన్నా ఆ…
భారత వ్యవసాయరంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ – పార్ట్ 16 – (15వ భాగం తరువాత……………..) – 1947 అనంతర కాలంలో రాష్ట్రానికీ రాష్ట్రానికీ మధ్యా, ప్రాంతానికీ ప్రాంతానికీ మధ్యా వ్యత్యాసాలు ఉన్నాయి. తక్కువ వాణిజ్యీకరణ చెందిన ప్రాంతాలలో -ముందు చూసినట్లుగా- ప్రత్యక్ష ఉత్పత్తిదారుల నుండి మిగులు గుంజుకోవడంలో భూమిపై వ్యవసాయ కౌలు, వినియోగ రుణాలపై వడ్డీలు ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తాయి. మెరుగైన వాణిజ్యీకరణ జరిగిన ప్రాంతాల్లో ముడి సరుకులు, ఉత్పత్తుల వాణిజ్యం లతో సంబంధం…
భారత వ్యవసాయరంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ – పార్ట్ 15 – చాప్టర్ VI (14 వ భాగం తరువాత…..) చర్చ భారత వ్యవసాయంలో ఉత్పత్తి విధానాన్ని అర్ధం చేసుకోవాలంటే మనం భారత సామాజిక వ్యవస్ధలోని ఉత్పత్తి సంబంధం ప్రధాన ధోరణి ఏమిటో లేక ఏ ఉత్పత్తి సంబంధం ఆధిపత్యం వహిస్తున్నదో గుర్తించాలి. ‘వివిధ స్వచ్చమైన ఉత్పత్తి విధానాలు నిర్దిష్ట పద్ధతిలో ఒకదానిపై మరొకటి విస్తరించి ఉన్నసామాజిక ఏర్పాటు’గా భారత దేశ ఉత్పత్తి విధానాన్ని వివరించే చర్చలోకి…
(13వ భాగం తరువాత…..) భారత వ్యవసాయరంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ : పార్ట్ 14 – ఎగుమతి ఆధారిత వ్యవసాయం మరియు పెట్టుబడి సంచయం పాలకవర్గాలు భారత వ్యవసాయ రంగాన్ని ఎగుమతుల లక్ష్యంతో ఉత్పత్తి చేసే దిశకు మళ్లించడంపై దృష్టి పెట్టారు. మాజీ ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ ఇండియాను ‘ప్రపంచం యొక్క నూతన ధాన్యాగారం’గా అభివర్ణించాడు. సునిల్ మిట్టల్ (భారతి) లాంటి కార్పొరేట్ ధనికులకు వేల ఎకరాలు కట్టబెడుతున్నారు. ఏ‌పి ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు లాంటి వారు కాంట్రాక్టు…
(12వ భాగం తరువాయి……………..) భారత వ్యవసాయరంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ : పార్ట్ 13 వ్యవసాయ రుణం, వడ్డీ చెల్లింపులు, వాణిజ్యీకరణ రుణాలు, వడ్డీల వాస్తవ పరిమాణం రైతుల స్ధితి గతులను ఋణ భారం, వడ్డీ చెల్లింపుల భారీతనం కూడా వెల్లడి చేస్తుంది. SASF గణాంకాల ప్రకారం రైతు కుటుంబాల్లో 49 శాతం ఋణ పీడితులు. కొన్ని రాష్ట్రాల్లో ఇది మరీ అధికం. ఉదాహరణకి ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రైతు కుటుంబాల్లో 82 శాతం ఋణ భారం మోస్తున్నారు.…
(11వ భాగం తరువాత………) భారత వ్యవసాయరంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ -పార్ట్ 12 – వ్యవసాయ రాబడిలో మిగులు స్వాధీనం చేసుకునే సెక్షన్ రైతు కుటుంబాల్లో వినియోగ ఖర్చులకు పోను మిగులు సాధించే సెక్షన్ సంగతి చూద్దాం. పెద్ద సైజు కమతాల రైతుల నుండి అతి పెద్ద సైజు కమతాల భూస్వాముల వరకు వ్యవసాయంలో మిగులు సాధిస్తున్నారు. అనగా 10 హెక్టార్లు (25 ఎకరాలు) అంతకు మించి కమతాల రైతులు నికరంగా మిగులు సాధిస్తున్నారు. అయితే 10…
(10వ భాగం తరువాత………) భారత వ్యవసాయ రంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ – పార్ట్ 11 – ఉత్పత్తి మరియు ఉత్పాదక శక్తులలో ప్రాంతాలవారీ మరియు కమతాల వారీ అసమానతలు ప్రాంతీయ అసమానతలు ఇతర అంశాలతో సమానంగా పరిగణించాలి. 1960ల మధ్య నుండి పంజాబ్, హర్యానా ఉత్తర ప్రదేశ్ లు స్ధిరంగా అధిక వృద్ధి రేటును నమోదు చేశాయి. మరోవైపు తూర్పు ప్రాంతాలైన ఒరిస్సా, బీహార్, పశ్చిమ బెంగాల్ లు నిరాశానకంగా ఉత్పత్తి సాధించాయి. ఇటీవల కాలంలో…
– భారత వ్యవసాయ రంగంలో మార్పులపై ఒక నోట్ – పార్ట్ 10 (9వ భాగం తరువాత…..) చాప్టర్ V భారత వ్యవసాయం ప్రస్తుత స్ధితిగతులు జనవరి – డిసెంబర్ 2003 నాటి జాతీయ నమూనా సర్వే (నేషనల్ శాంపుల్ సర్వే – ఎన్‌ఎస్‌ఎస్) 59వ రౌండు నివేదిక ఇలా పేర్కొంది, “ఈ నివేదిక సాగు యాజమాన్యం (ఆపరేషనల్ హోల్డింగ్స్ – ఓ‌హెచ్) లోని భూముల మొత్తం విస్తీర్ణం మరియు సగటు విస్తీర్ణం లను పాఠకుల ముందు…
జాతీయ అంతర్జాతీయ వార్తలు, విశ్లేషణ 